Enkele weken geleden ontving Synagoge Groningen een bijzonder object. Het betreft een beschilderd bord, met daarop in het Hebreeuws geschreven, de woorden van een gebed. Het bord is afkomstig uit de synagoge van Stadskanaal. Na een opmerkelijke tocht, is dit gebedsbord uiteindelijk in Synagoge Groningen terecht gekomen.
Vertaling:
‘Hoor Israël, de Here is onze God, de Here is één, Gezegend zij de Naam, de heerlijkheid van zijn Koninkrijk voor eeuwig en altijd. De Here is God. De Here is Koning, de Here was Koning, de Here zal Koning zijn, voor eeuwig en altijd.’
Dit bord hing vroeger in de synagoge van Stadskanaal. De sjoel werd rond 1964 gesloopt. Een deel van de inventaris ging over naar een joods bejaardentehuis. Dit bord met daarop een gebedstekst werd bewaard door Mozes Dalsheim, lid van de Joodse Gemeente te Stadskanaal. Formeel bleef deze Joodse Gemeente nog tot 1988 zelfstandig, ondanks dat er slechts enkele leden waren. Kort na het overlijden van dhr. Dalsheim werd dit gebedsbord, samen met de Wetstafels (de 10 geboden) op een rommelmarkt aangeboden. Dhr. H. Schuurman, lid van de Vrijgemaakt Gereformeerde Kerk in Stadskanaal, kocht beide borden, waarna ze jarenlang in de kerk hingen. In 2021 is deze kerk heringericht. De Wetstafels komen weer terug in de heringerichte kerk. Het kerkbestuur bood het gebedsbord aan als schenking voor Synagoge Groningen. Zo is het gebedsbord van 'de Knoalster sjoel', weer teruggekeerd naar een synagoge.
Sinds de museale herinrichting van Synagoge Groningen, is in onze permanente expositie veel aandacht voor de joodse gemeenschappen buiten de stad Groningen. Middels objecten zoals dit gebedsbord, wordt het verhaal verteld van deze verdwenen kehillot (joodse gemeenten).
Literatuur:
- Van der Berg & Boon, De Joodse gemeenschap in de Kanaalstreek (1992).
- Stamhuis, Van toen naar nu. 1944-1994. 50 jaar Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) te Stadskanaal (1994).
Foto gebedsbord: Collectie Synagoge Groningen. Schenking CGKv Stadskanaal.