De nieuwe permanente museale opstelling in Synagoge Groningen krijgt steeds meer vorm. Als alles meezit, is de opening in de komende maand september.
Op de expositie zullen diverse historische objecten te zien zijn uit de groeiende collectie van Synagoge Groningen. In deze en de komende nieuwsbrieven kunt u de verhalen lezen achter een selectie uit deze stille objecten uit het verleden van Joods Groningen Deze keer: een kleurkrijttekening van het interieur van de synagoge door Ploegkunstenaar Max van der Wissel.
Interieur van de synagoge in Groningen – Max van der Wissel (Foto door Harm Bellinga, Arte del Norte)
Kleurkrijt, vermoedelijk jaren ‘30 van de 20e eeuw Eigendom Joodse Gemeente Groningen NIG-G
Deze krijttekening van Max van der Wissel (Epe, 1906 – Haren, 1999) is de enige kleurenafbeelding die nog van het vooroorlogse interieur van de synagoge in Groningen bestaat.
Opvallend is de veelkleurigheid van het gebouw: de groene wand aan weerszijden van de Heilige Arke) en de rood-bruine zijmuren en Moorse pilaren. Bij de restauratie van de synagoge in 1981 zijn deze kleuren zo goed mogelijk hersteld.
De afgebeelde Heilige Arke is in of na de Tweede Wereldoorlog verwijderd. Ze was veel groter dan de huidige. Van een heel ander materiaal ook: toen hout en houtsnijwerk, nu messing en inscripties. De Arke is bovenaan versierd met een davidster. Ze bestaat uit een centraal deel en twee smallere zijruimten. De trapvormige bovendelen van de zijruimten harmoniëren met de (omgekeerd) trapvormige glas in lood ramen in de muur er naast.
Klokken en kandelaars Ongeveer op die hoogte bevinden zich ook twee klokken. Dit waren sabbatklokken die werden gebruikt om het begin en het einde van de sabbat vast te stellen. De grote koperen kroonluchter werd na de oorlog door de Joodse Gemeente verkocht. Met de opbrengst ervan werd het bejaardentehuis Beth Joles in Israel gesponsord.
Daaronder is de bima: de plek waar tijdens de dienst uit de Tora wordt voorgedragen. Op de wanden van de bima staan kandelaars.
Rechts onderaan in het beeld is een koperen lantaarn te zien, met een bol in de staander en bovenin twee gebogen delen waaraan in totaal vier lampen hangen. Boven, op de galerij, zien we op twee zuilen soortgelijke lantaarns, maar dan korter.
Rechts boven is een van de twee grote glas in lood raampartijen te zien die aan weerszijden het transept afsluiten. Deze raampartij is grotendeels origineel uit 1906. De andere is in de jaren ‘80 vernield door een brand en een explosie in een huis (van plezier) naast de synagoge in de Nieuwstad.
Max van der Wissel
Max van der Wissel studeerde in de jaren twintig van de twintigste eeuw aan Academie Minerva in Groningen. Hij behoorde tot de tweede generatie Ploeg-kunstenaars.
Van der Wissel stierf op 87-jarige leeftijd.
