"Ga in dialoog, blijf communiceren"

Op zondag 9 november werd in Groningen de Kristallnacht - de Rijkspogromnacht - herdacht. De herdenking begon met een stille tocht vanaf het Waagplein naar de synagoge in de Folkingestraat. Tijdens de herdenkingsbijeenkomst in de synagoge stond het levensverhaal van Ruth Wallage-Binheim centraal. Haar kleinkinderen Jacqueline en Hans deelden het verhaal en de boodschap die Ruth tot haar overlijden in 2019 uitdroeg.

Met stemmige muziek van Marjolijn Mellema en Carla da Silva begon de herdenking op het Waagplein. Nadat presentator Geert Pruiksma de aanwezigen welkom had geheten, begon de stille tocht die via de Vismarkt naar de Folkingestraat liep. Voorop liepen leerlingen van het HN Werkman Stadslyceum bijgestaan door leden van het herdenkingscomité. Zij werden gevolgd door commissaris van de koning René Paas, burgemeester Roelien Kamminga, wethouder Carine Bloemhoff, wethouder Philip Broeksma en demissionair-minister van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap Gouke Moes.

In de synagoge heette Geert Pruiksma de ruim 150 aanwezigen opnieuw welkom. Daarna was het woord aan de leerlingen van het HN Werkman Stadslyceum. Zij vertelden over het programma dat ze op school hadden gevolgd, waarin ze leerden over de geschiedenis van de Kristallnacht. Drie leerlingen droegen ieder een gedicht voor waarin het thema werd uitgelicht. Naast poëzie, was er ook muziek. Singer-songwriter Bert Hadders droeg de liederen Bie haalve moan, Soms vroeg in de morgen en het op het orkest Stoppelman geïnspireerde Dreumer voor.

De herdenkingslezing werd dit jaar verzorgd door broer en zus Hans en Jacqueline Wallage. Hun oma maakte als 13-jarig meisje in Hannover de Kristallnacht mee. Na de Kristallnacht werd Ruth Binheim met de zogenaamde kindertransporten naar het neutrale Nederland gestuurd. Samen met haar zus Hannah werd ze in mei 1943 vanuit Amsterdam naar het doorgangskamp Westerbork gebracht. "Ik had het niet zonder Hanna gered en zij niet zonder mij"; aldus Ruth. Samen overleefden ze verschillende concentratiekampen, waaronder Auschwitz. Een jeugd of opvoeding was hen ontnomen. Haar ouders en broer bleken te zijn vermoord. Ruth bleef in Nederland en trouwde met de uit Groningen afkomstige Jacques Wallage; een oom van de gelijknamige oud-burgemeester van Groningen. Ze slaagde erin het leven weer op te pakken. Tot op hoge leeftijd vertelde ze over haar levensgeschiedenis op scholen. "Het verleden zit zo diep in je ziel, dat je daar niet van bevrijd kunt zijn." In 2019 overleed Ruth. Nu zetten haar kleinkinderen zich in om het verhaal van Ruth te delen. Namens hun oma deelden Hans en Jacqueline een waardevolle en uiterst actuele boodschap: "Zoek verbinding, generaliseer niet, voorkom polarisatie, ga in dialoog en blijf communiceren!"

De herdenking werd afgesloten door Carla da Silva en Marjolijn Mellema. Zij droegen Mi ha ish, ofwel psalm 34:13-15 voor. "Hebben jullie het leven lief, wil je goede jaren genieten? Behoed dan je tong voor het kwaad, je lippen voor woorden van bedrog. Mijd het kwade, doe wat goed is, streef naar vrede, jaag die na." (Nieuw Bijbel Vertaling)