De 97-jarige Albrecht Weinberg sprak op 6 november 2022 tijdens de Kristallnachtherdenking in Synagoge Groningen. Weinberg, geboren in 1925 in Rhauderfehn nabij Leer in Ostfriesland, maakte als kind de opkomst van het nazisme mee. Zijn ouders werden vermoord. "Onze misdaad was, dat we joden waren."
Zoals ieder jaar begon de herdenking met een stille tocht. Deze begon dit jaar voor de Harmonie in de Oude Kijk in't Jatstraat. Marjolijn Mellema verzorgde een vioolsolo, waarna Geert Pruiksma de aanwezigen verzocht om aan te sluiten bij de tocht naar de synagoge. Samen met Albrecht Weinberg, liepen voorop in de tocht enkele leerlingen van het H.N. Werkman Stadslyceum. Zij hadden in de voorgaande weken aan een project rondom de Kristallnachtherdenking gewerkt.
De herdenkingsbijeenkomst in de Synagoge was volledig volgeboekt. De vele aanwezigen werden welkom geheten door Geert Pruiksma. Onder leiding van dirigent Helga Kruse, trad vervolgens het balkan-koor Turmac op. Turmac bracht tijdens de bijeenkomst meerdere liederen ten gehore, verwijzend naar de ooit zo rijke joodse cultuur in dit deel van Europa. Hoofdspreker tijdens deze herdenkingsbijeenkomst was holocaustoverlevende Albrecht Weinberg. Hij werd geïnterviewd door dr. Peter Groenewold, voormalig docent Duitslandstudies aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Groenewold groeide op in Leer, de stad waar Albrecht Weinberg sinds 2012 woont. Ook de stad, waar op 9 november 1938 de synagoge in vlammen op ging en waar Groenewold in zijn jeugd in de jaren '50 niets over te horen kreeg. Weinberg vertelde over zijn ouders, broer en zuster. Ook sprak hij over joods zijn tijdens de opkomst van het nazisme in de jaren 1930. Kort na de Kristallnacht werd hij opgepakt om dwangarbeid te verrichten. "Onze misdaad was, dat we joden waren."
Weinberg overleefde drie concentratiekampen. In het na-oorlogse Duitsland blijven wonen, kon hij gevoelsmatig niet. Weinberg vertrok naar de Verenigde Staten. Maar op 87-jarige leeftijd keerde hij in 2012 toch terug naar zijn geboortegrond. Vol waardering spreekt Weinberg over de mensen die hij hier leerde kennen en over de mensen die het initiatief namen om stolpersteine te plaatsen voor zijn ouders, maar ook voor hem! Het land, waar hij ooit de jodenster moest dragen, eerde hem in 2017 met het Bundesverdienstkreuz. Nog steeds bezoekt Weinberg scholen om te vertellen en te waarschuwen. Slechts enkele weken voor deze bijeenkomst in Groningen, bezocht Weinberg samen met leerlingen van het naar hem vernoemde Albrecht-Weinberg-Gymnasium in Rhauderfehn het land Israël. Hoe bijzonder was het om aldaar de wetstafels uit de verwoeste synagoge van Leer aan te raken!
Na het interview bracht Turmac nogmaals twee liederen ten gehore, nu begeleid met harpmuziek. Daarna was het de beurt aan Vivian, Roos en Fransje, alle drie leerlingen van het H.N. Werkman Stadslyceum. Zij maakten - net als hun klasgenoten - gedichten rondom deze herdenking en droegen in de synagoge hun werk voor. Evenals voorgaande jaren sloot Carla da Silva, ondersteund door Marjolijn Mellema af met een 'nigun', een joodse (religieuze) melodie.
Namens het Comité Kristallnachtherdenking Groningen sloot Geert Pruiksma de bijeenkomst af met een dankwoord voor alle betrokkenen en aanwezigen. Een bijeenkomst die op velen een diepe indruk heeft gemaakt!
Bekijk en beluister in deze vijfdelige reeks de herdenkingsbijeenkomst terug. Deel 1 overlapt met deel 2; tip: zet het geluid tijdens het interview (dl. 2&3) maximaal.