Stefan van der Poel vertelt zondagmiddag 27 maart over het joodse leven in Groningen in de 19e en 20e eeuw. Over het leven tussen traditie en assimilatie, over gemeenschapsleven en interne verdeeldheid. Deze lezing wordt georganiseerd door Kunst Behoud Groningen met wie Synagoge Groningen de wisselexpositie 'Zicht op Stad. Joodse verhalen achter de gevels' heeft gemaakt.
Van der Poel (historicus en universitair docent aan de RuG) zal in zijn lezing ingaan op het moeizame laveren van de Joodse gemeenschap in Groningen tussen integratiestreven enerzijds en identiteitsbehoud anderzijds. Naarmate de Joden zich meer ontwikkelden tot ‘achtenswaardige burgers’ verloor de Joodse traditie terrein.
Dit integratieproces riep ook in Groningen weerstanden op. Zo besloten sommige gemeenteleden in 1851 tot afscheiding en de stichting van een eigen gemeente met een eigen synagoge. Aanleiding voor dit drastische besluit vormde de invoering van koorgezang binnen de synagoge. Ook de opkomst van het zionisme, vijftig jaar later, vormde in bepaalde opzichten een herbezinning op het assimilatiestreven. De zionisten richtten hun blik over de Nederlandse grenzen en propageerden ‘volkstrots’ in plaats van assimilatie. Het conflict tussen zionisten en anti-zionisten leidde in 1909 in Groningen bijna tot een nieuwe afscheiding.
De tegenstellingen binnen de gemeenschap werden dus naar verloop van tijd groter, ook in sociaal-economische zin. Bleven de Joodse armen veelal wonen in de Joodse buurt (Folkingestraat en omgeving), de meer gegoeden trokken juist weg en vestigden zich veelal in het zuiden van de stad. Na 1900 was het traditionele Joodse leven sterk aan het afbrokkelen. De ‘sjoel’ werd steeds minder bezocht, de spijswetten slechts door een minderheid nog nageleefd, de kennis van het Hebreeuws holde achteruit en ‘gemengde’ huwelijken vormden niet langer een uitzondering. Met de Verlichting was, kortom, een integratieproces in gang gezet waarbij de Joodse gemeenschap langzaam maar zeker fragmenteerde.
Lezing 'Joodse Stadjers'
Zondag 27 maart 16.00 uur Synagoge Groningen
Entree: €5,- (inclusief bezichtiging expositie & synagoge) | Synagoge Groningen is vanaf 13.00 uur geopend.
U kunt uw ticket online bestellen. Alle tijdslot-tickets voor 27 maart zijn geldig als entreebewijs voor de lezing. U kunt uw ticket ook op deze middag bij de balie aanschaffen.
Comments