top of page
Zoeken

"Het begint met woorden." Terugblik op de Kristallnacht-herdenking in Groningen

Op zondag 7 november werd in Groningen de Kristallnacht herdacht. De Kristallnacht, ook wel bekend als de pogromnacht, was de georganiseerde geweldsuitbarsting gericht tegen joden in de nacht van 9 op 10 november 1938 in Duitsland. In Synagoge Groningen sprak Gerdi Verbeet op uitnodiging van het Comité Kristallnachtherdenking Groningen de herdenkingslezing uit.


Op het Waagplein begon de herdenkingsbijeenkomst met vioolspel door Marjolijn Mellema. Daarna liepen de aanwezigen in stilte naar de synagoge in de Folkingestraat. Burgemeester Koen Schuiling en wethouder Philip Broeksma waren namens het gemeentebestuur hierbij aanwezig. In de synagoge werden de aanwezigen welkom geheten door dr. Stefan van der Poel, universitair docent joodse geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Het Groningse vrouwenkoor Femmes Majeures o.l.v. dirigente Cobien Nieuwpoort vertolkte enkele liederen van de joods-Tsjechische schrijfster en componiste Ilse Weber (1903-1944). Weber werd in 1942 gedeporteerd naar het concentratiekamp Theresienstadt. Daar werkte zij als ziekenverpleegster in de kinderafdeling van het ziekenhuis en schreef en componeerde ze liederen, waaronder Ich Wandre durch Theresienstadt. In 1944 werd Weber in Auschwitz vermoord.


Gerdi Verbeet, voormalig voorzitter van de Tweede Kamer en voormalig voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, verzorgde de herdenkingslezing. In haar lezing verwees Verbeet naar de stapsgewijze invoering van antisemitische maatregels die vanaf 1933 in Duitsland werden toegepast. Hoe met woorden een nieuwe werkelijkheid werd gecreëerd. "De woorden van politici doen er toe. Het begint met woorden, met verdraaide werkelijkheid, met leugens. En het eindigt met gruwelijke daden." Verbeet sloot de herdenkingslezing af met het bekende gedicht van Willem Wilmink over de in Groningen geboren goochelaar Michel Velleman, beter bekend als Ben Ali Libi. "Jouw paradijs, hoeveel ruimte is daar?"


Na de lezing droegen drie leerlingen van het H.N. Werkman Stadslyceum door hen zelf gemaakte gedichten voor, rondom het thema Kristallnacht-herdenking. Daarna verzorgde Carla da Silva een nigoen, een traditioneel joods (religieus) melodisch lied. Namens het Comité bedankte Stefan van der Poel alle aanwezigen voor hun komst.


Meer weten over de gevolgen van de Kristallnacht? Beluister het verhaal van Ruth Marion Weile, zij kwam na de Kristallnacht als vluchteling naar Groningen.


Kijk hier de herdenkingsbijeenkomst terug. Tip: zet het geluid volledig open!


bottom of page