Hoe ervaar je een bezoek aan Synagoge Groningen wanneer je blind of slechtziend bent? Dat werd duidelijk tijdens de themarondleiding 'Voel de Sjoel' op zondag 25 september. In samenwerking met de Oogvereniging en met kunstenaar Peter Wortel en zijn zoon Jaap, is een programma opgezet waarin blinden en slechtzienden Synagoge Groningen kunnen verkennen.
De aanleiding vormt de wisselexpositie 'Impressies van Israël' waarin Peter uitlegt hoe hij met zijn blinde zoon Jaap een reis door Israël heeft ervaren. Met steun van het Themafonds Erfgoedvrijwilligers (Prins Bernhard Cultuurfonds) kon dit themaprogramma worden opgezet. Een aantal gidsen van Synagoge Groningen volgde een mini-cursus waarin ze het voor hen zo bekende verhaal van het jodendom en joods Groningen op een andere manier leerden delen: voelbaar en hoorbaar.
Horen, voelen en proeven!
De groep van bijna 20 belangstellenden werd deze middag verdeeld over vier gidsen. De gidsen lieten de bezoekers de wandreliëfs van Peter Wortel voelen en gaven daarbij uitleg over de symboliek. In de expositie zijn 30 houtsnedes opgenomen met gedichten van Peter. Deze korte gedichten zijn nu te beluisteren via een brailleboek met QR-codes. Maar het bleef niet bij luisteren, want sommige door Peter in de gedichten beschreven objecten, konden tijdens deze rondleiding gevoeld worden: van een granaatappel tot een keppel, van een gebedsmantel tot een Yad Vashem-onderscheiding. Omdat we als organisator ook wilden leren van onze bezoekers, werd de middag afgesloten met een evaluatie waarin ervaringen en tips werden gedeeld. Tijdens deze evaluatie werd traditionele challah (vlechtbrood) geserveerd, wat erg in de smaak viel!
"Ik vond het overweldigend door de grote hoeveelheid informatie. Een uur was daardoor te kort. Ik zal daarom zeker de link naar de ingesproken impressies opvragen."
"Ik vond de penning van Yad Vashem heel indrukwekkend. Ik voelde er emotie bij." -
Brailleboek en voelroute
Het programma 'Voel de Sjoel' blijft beschikbaar na de wisselexpositie 'Impressies van Israël', omdat de permanente expositie verweven is in het programma. De gedichten van Peter Wortel zijn gebundeld in een brailleboek, waarin QR-codes zijn verwerkt. Met de QR-codes kunnen de gedichten beluisterd worden. Onder leiding van een gids kun je nog meer objecten voelen, audiodocumenten beluisteren en vooral onze sjoel ervaren.
Foto's: Emily Wortel. Met dank aan Joost Kuin, Elisabeth Smelik, Jaap Wortel en Peter Wortel.