Onthulling van een plaquette ter herinnering aan de Joden van de Groninger sloppen

De mythe van 'de Rijke Jood' staat haaks op de werkelijkheid van de Joden in de Folkingestraatbuurt. Het merendeel van de uit Groningen weggevoerde Joden was arm, om niet te zeggen straatarm. Ze woonden in behuizingen met bedroevende sanitaire voorzieningen als die er al waren. De muren waren vochtig en sommige van de woonruimtes waren al voor de oorlog onbewoonbaar verklaard. In gangen, stegen en sloppen woonden de armste Groninger Joden in kelders, in kamertjes, op zolders, in achterhuizen of opslagruimtes. Op 16 oktober 2025 vindt in de synagoge te Groningen een korte plechtigheid plaats. Hierbij wordt een plaquette onthuld die herinnert aan de meedogenloze deportatie en moord op het Joodse proletariaat in de periode 1940-1945. U bent van harte uitgenodigd om deze bijeenkomst bij te wonen.

Torenstraat (zuidzijde) in Groningen, 1937. Foto uit de collectie van Groninger Archieven (tg. 1785.02316).

Gedenkteken voor verdwenen mensen én hun huizen

De woonsituatie verergerde met de komst van Joden die voor het naziregime naar Nederland waren gevlucht. Ex-bibliothecaris Douwe van der Bijl verbaasde zich erover dat in Groningen wel onderzoek was gedaan naar een rijkere bovenlaag die vastgoed bezat, maar niet naar de bevolking die in armoedige omstandigheden trachtte te overleven. Een groot deel van de gangen, sloppen en stegen is na de oorlog weggesaneerd. Er bestaat in veel gevallen voor de slachtoffers geen adres meer waar passend een struikelsteen zou kunnen worden gelegd.

Een initiatiefgroep heeft besloten een gedenkteken te laten maken dat aandacht besteedt aan het Joodse proletariaat. Dit gedenkteken – ontworpen door kunstenaar Peter de Kan – is aangeboden aan de gemeente. De gemeente Groningen heeft zich gaarne bereid verklaard deze schenking te accepteren en de verdere zorg voor de plaquette op zich te nemen. De burgemeester zal bij de plechtigheid aanwezig zijn om deze te onthullen en symbolisch in ontvangst te nemen. Schrijver Ron van Hasselt zal namens de initiatiefgroep een korte toelichting geven op de achtergronden van het gedenkteken.

Aanmelden

De inloop is op donderdag 16 oktober vanaf 10.15 uur. Het programma start om 10.45 uur. De plechtigheid zal ongeveer een half uur duren. U bent van harte welkom om deze bijeenkomst bij te wonen, daarvoor dient u zich aan te melden door een bericht te sturen naar reserveren@synagogegroningen.nl o.v.v. 'Bijeenkomst 16-10'.